14.12.2019

Koniec fikcji doręczenia? Początek doręczeń komorniczych

Do tej pory po wniesieniu pozwu, sąd przesyłał jego odpis pozwanemu drogą pocztową. Następnie, jeżeli po 14 dniach pozwany, pomimo podwójnego awizowania nie odebrał przesyłki, pozew uznawano za doręczony co pociągało za sobą daleko idące konsekwencje. Pozwany, który zbyt często nie zagląda do skrzynki pocztowej mógł nawet nie wiedzieć, że właśnie upłynął mu termin na złożenie odpowiedzi na pozew lub co gorsza na złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty. Na tym właśnie polegała fikcja doręczenia obowiązująca przez szereg lat w polskim systemie prawnym.

Wraz z nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego doszło do zmian w zakresie doręczeń, wprowadzono art. 1391 § 1 k.p.c. dotyczący doręczania pism przez komornika. Pierwszy etap w doręczaniu pozwu pozostaje bez zmian, sąd przesyła jego odpis pozwanemu drogą pocztową. Zmiana dotyczy sytuacji, w której pozwany pomimo podwójnego awizowania nie odbiera pozwu. W takim przypadku nie uznaje się, jak dotychczas, że doszło do doręczenia, sąd informuje o tym powoda, a także przesyła mu odpis pisma dla pozwanego oraz zobowiązuje powoda do doręczenia tego odpisu pozwanemu za pośrednictwem komornika. Na wypełnienie tego zobowiązania powód ma 2 miesiące od dnia jego doręczenia. W tym czasie musi przedstawić przed sądem potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu lub wskazać aktualny adres pozwanego. Jeżeli nie spełni tych wymagań, postępowanie ulega zawieszeniu.

Należy zaznaczyć, że doręczenie przez komornika dotyczy jedynie pierwszego pisma procesowego, a zatem zazwyczaj pozwu. Jeżeli pozwanemu prawidłowo doręczono pierwsze pismo w sprawie, to kolejne pisma będą uznane za doręczone również w przypadku podwójnego awizo, zgodnie z obowiązującymi do tej pory zasadami.

Procedura doręczenia komorniczego

Po otrzymaniu stosownego wniosku, komornik w terminie 14  dni od jego otrzymania osobiście doręcza bezpośrednio adresatowi pismo procesowe, za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty lub stwierdza, że adresat nie mieszka pod danym adresem.

Jeżeli komornik nie zastanie adresata, dokonuje on ustalenia czy adresat rzeczywiście mieszka pod wskazanym adresem. Może w tym celu np. prowadzić wywiad wśród rodziny lub sąsiadów pozwanego. W przypadku gdy komornik ustali, że adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem, umieszcza w skrzynce pocztowej zawiadomienie o próbie doręczenia oraz informację o możliwości odbioru pisma w kancelarii komornika. Po bezskutecznym upływie terminu komornik zwraca pismo do osoby, która złożyła wniosek, informując o dokonanych ustaleniach. W takim przypadku pismo uznawane jest za doręczone w ostatnim dniu terminu na odbiór pisma w kancelarii komornika. Zachodzi więc pewnego rodzaju komornicza fikcja doręczenia. Jednakże aby doszło do takiego doręczenia komornik musi być przekonany, iż pod danym adresem faktycznie zamieszkuje pozwany. Co w praktyce może być bardzo trudne. Z kolei jeżeli komornik ustali, że adresat nie zamieszkuje pod wskazanym adresem, zwraca on pismo osobie, które złożyła wniosek oraz informuje o poczynionych ustaleniach.

Ustalanie aktualnego miejsca zamieszkania adresata

Jeżeli powód nie zna adresu zamieszkania lub komornik ustalił, że adresat nie mieszka pod wskazanym adresem, możliwe jest złożenie wniosku o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata. Komornik może w tym celu żądać informacji od banków, organów podatkowych, organów rentowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Nie ma jednak żadnej gwarancji, że komornikowi uda się ustalić adres danej osoby. Szczególnie w przypadku ?zawodowych? dłużników, którzy skutecznie ukrywają swój majątek i miejsce zamieszkania, ustalenie adresu i przez to uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia sądowego może być niemożliwe.

Doręczenie osobiście przez komornika

Procedura doręczenia komorniczego przewiduje, że komornik dokonuje doręczenia osobiście, ale w ustawie o komornikach sądowych wprowadzono zapis, który odciąża komorników i umożliwia dokonywanie doręczeń także przez inne osoby. Zgodnie z art. 153 ust. 1a tej ustawy, pracownik kancelarii komorniczej może zostać upoważniony przez komornika do samodzielnego doręczenia adresatom pism procesowych. Pracownik taki musi być zatrudniony w kancelarii od minimum 6 miesięcy, a także nie może być skazany za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Takie rozwiązanie powinno usprawnić dokonywanie doręczeń przez kancelarie komornicze.

Koszty doręczenia komorniczego

W stosunku do fikcji doręczenia, znacząco zwiększą się koszty doręczeń. Koszty poszczególnych czynności określa ustawa o kosztach komorniczych. Opłaty zostały ustalone w stałej wysokości.

I tak, wniosek powoda o doręczenie komorniczego kosztować będzie 60 złotych, przy czym opłata ta dotyczy doręczenia na  jeden adres, niezależnie od liczby podjętych prób doręczenia. W przypadku wniosku o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata, opłata wynosi 40 złotych. Ponadto, jeżeli odległość między kancelarią komornika a miejscem czynności jest większa niż 10 km, komornikowi przysługuje zwrot kosztów dojazdu w kwocie 20 złotych.

Łącznie zatem koszt doręczenia komorniczego może wynieść nawet 120 złotych. Koszty te ponosi powód, pozwany będzie zobowiązany do ich zwrotu dopiero w przypadku wygrania sprawy przez powoda.

Podsumowanie

Wprowadzonej nowelizacji nie sposób jednoznacznie ocenić na tym etapie. Z jednej strony zapewnia ona większą pewność co do wydawanych orzeczeń. Skończą się głośne medialne sprawy, w których ludzie dowiadywali się o wyroku przeciwko nim dopiero od komornika, który zajmował ich majątek. Z drugiej strony nieuczciwi dłużnicy dostali prezent, który znacznie ułatwi im unikanie odpowiedzialności. Obecnie wystarczy, że dłużnik będzie się sprawnie ukrywał i nie da ustalić swojego adresu zamieszkania. W takim przypadku w zasadzie niemożliwe będzie doręczenie mu pozwu. Należy także pamiętać, że komornik ma co prawda większe możliwości ustalenia adresu danej osoby niż przeciętny Kowalski, nie jest natomiast detektywem i prawdopodobnie w wielu przypadkach będzie bezradny.

Duże znaczenie będzie miało także osobiste zaangażowanie komornika w doręczenie pisma. Jeżeli komornik podejdzie do zadania rzetelnie i dokona kilku prób doręczenia oraz przeprowadzi wywiad wśród sąsiadów, szansę na skuteczne doręczenie wzrosną. Jeżeli natomiast komornik poprzestanie na jednej próbie doręczenia, po której uzna, że adresat nie mieszka pod wskazanym adresem, to niezmiernie rzadko dojdzie do skutecznego doręczenia. Biorąc pod uwagę, że opłata od wniosku o doręczenie jest stała, niezależnie od ilości podejmowanych prób, ta druga możliwość wydaje się niestety bardziej prawdopodobna.

Realne skutki wprowadzonej nowelizacji będą się jednak ujawniać wraz z upływem czasu. Nic tak bowiem nie weryfikuje zamiarów ustawodawcy, jak stosowanie przepisów w praktyce.

Autor: Szymon Filip

Autor artykułu:

WGP

Szukasz porady prawnej?

Zapraszamy do kontaktu!
Kredyty frankowe - Waloryzacja - Prawo zamówień publicznych - Zamówienia międzynarodowe - Projekty unijne