Frankowiczu, sprawdź, czy grozi Ci zatrzymanie! O zatrzymaniu w sprawach frankowych.

Co to jest zatrzymanie?

Ilość powództw konsumentów przeciwko bankom w sprawach frankowych, w ostatnich dwóch latach znacznie wzrosła. Korzystne rozstrzygnięcia sądów po zachęcają kredytobiorców do składania pozwów. W związku z powyższym banki rywalizują w utrudnianiu kredytobiorcom dochodzenia swoich roszczeń. Kolejną bronią banków stał się zarzut zatrzymania. Zgodnie z art. 496 kodeksu cywilnego „jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot”. Przepis ten stosuje się odpowiednio w razie rozwiązania lub nieważności umowy wzajemnej. Zaofiarowanie świadczenia musi być rzeczywiste i polegać na gotowości do spełnienia świadczenia. Nie będzie wystarczająca sama gotowość dłużnika do spełnienia świadczenia i oświadczenie przez niego, że chce świadczenie spełnić. O należytym zaofiarowaniu świadczenia można mówić, jeżeli w razie jego przyjęcia przez wierzyciela doprowadziłoby ono do wykonania przez dłużnika zobowiązania według kryteriów wynikających z art. 354 § 1 k.c.

Warunkiem skuteczności jest konkretyzacja roszczenia będącego jego podstawą i określenie jego zakresu, a w przypadku zobowiązań pieniężnych także jego sumy przez wyrażenie jej w pieniądzu lub wskazanie przesłanek jej wysokości.

Czy grozi Ci zatrzymanie?

Czy frankowicze powinni bać się zarzutu zatrzymania w procesach o unieważnienie kredytu? Podnoszony przez banki zarzut zatrzymania teoretycznie uprawnia do powstrzymania się ze zwrotem sumy pobranych rat do momentu, do czasu, gdy kredytobiorca zagwarantuje mu zwrot pożyczonego kapitału. W zdecydowanej większości sądy nie uwzględniają zarzutu zatrzymania. Orzecznictwo, które dopuściło możliwość stosowania prawa zatrzymania, odnosi się do wymagalnych wierzytelności banku. Ponadto, gdy bank podniesie ten zarzut dopiero na etapie postępowania apelacyjnego to nie ma możliwości by sąd apelacyjny rozpatrzył ten zarzut.

Problem

wzajemny charakter umowy kredytu to kwestia sporna

w razie uwzględnienia wspomnianego zarzutu przez sąd, wyrok będzie bowiem dawał bankowi możliwość powstrzymania się ze zwrotem świadczeń (wynikającym z unieważnienia umowy) aż do czasu zwrócenia przez kredytobiorcę kapitału kredytowego.

Dlaczego sądy nie powinni uwzględniać zarzutu zatrzymania?

Podstawowym argumentem przemawiającym za tym by nie uwzględnić zarzutu zatrzymania jest to, że umowa kredytu nie jest umową wzajemną, bo brak jest ekwiwalentnych świadczeń stron ? świadczeniem Banku jest kwota kredytu, zaś świadczeniem kredytobiorcy jest zwrot otrzymanego od Banku kapitału kredytu wraz z odsetkami. Aby zarzut zatrzymania był skuteczny, wierzytelność musi być wymagalna i możliwa do wyegzekwowania.

Zarzut ten nie dotyczy istoty postępowania może jednak nieco utrudnić wspólne rozliczenia banków i kredytobiorców już po wydaniu wyroku.

Ważne, że w sytuacji, gdy kredytobiorca dokonał do banku wpłat, których łączna wartość przewyższa uruchomiony kapitał, bank traci argument, który uzasadniałby zastosowanie zatrzymania, jeżeli byłoby to dozwolone.

Podsumowanie

Odpowiednia argumentacja podniesiona w toku procesu przez profesjonalnego pełnomocnika może skutecznie uchronić przed uwzględnieniem przez sąd zarzutu zatrzymania.

W sprawie nadużyć banków w stosowaniu zarzutu zatrzymania zostało wniesionych wiele skarg kasacyjnych. Niestety problem jeszcze nie został rozstrzygnięty. Niewykluczone, że zagadnienie to w najbliższym czasie jednoznacznie będzie musiał rozstrzygnąć TSUE.

Frankowicze zdecydowanie jednak odnoszą zwycięstwa nad bankami, a żaden zarzut zatrzymania, czy inna dozwolona prawem instytucja im nie straszna, a banki będą musiały pogodzić się z nieodzowną porażką.

Autor: Patrycja Kulasińska