Jak się kończy upadłość konsumencka? Plan spłaty, wszystko co o nim musisz wiedzieć.

Upadłość konsumencka nie traci na popularności. W I połowie 2022 r. z tej szansy na drugie życie finansowe skorzystało w Polsce 7,3 tys. osób. To cieszy. Jakkolwiek upadłość nie jest czymś przyjemnym ani pożądanym to jednak jest niezbędna. Tylko dzięki niej osoby, które nie są w stanie spłacać swoich zobowiązań mogą wyjść z tej spirali długów i dostać szanse na życie bez widma komornika pukającego do drzwi i setek połączeń telefonicznych od natrętnych windykatorów.

Jakkolwiek upadłość konsumencka przebiła się już do świadomości społecznej (co widać po liczbie składanych wniosków) to jednak wciąż wiele osób nie zdaję sobie sprawy jak i kiedy kończy się postępowanie upadłościowe. Dlatego w niniejszym artykule pokrótce postaramy się przedstawić scenariusze zakończenia procedury upadłościowej.

W pierwszej kolejności należy mieć na uwadze, że co do zasady upadłość składa się z trzech najważniejszych etapów:

• postępowania o ogłoszenie upadłości ? czyli czasu między złożeniem wniosku a wydaniem postanowienia o upadłości przez sąd. Z reguły trwa to obecnie co najmniej kilka tygodni, a często 2-3 miesiące.
• właściwego postępowania upadłościowego ? czyli czasu, kiedy jesteśmy już w upadłości. W tym etapie postępowania syndyk powołany przez sąd likwiduje, czyli sprzedaje nasz majątek (jeżeli takowy posiadamy) i ustala liczbę i kwoty wierzytelności. Czas tego etapu jest uzależniony od tego czy mamy spory i jaki majątek i ilu wierzycieli, a także od sprawności syndyka. Jednak trzeba być przygotowanym na minimum 12 miesięcy postępowania.
• realizacji planu spłaty ? ten etap de facto nie jest już właściwym postępowaniem upadłościowym. Jest to okres, po pozytywnym zakończeniu postępowania upadłościowego. Należy jednak pamiętać, że również po umorzeniu zobowiązań dłużnik może mieć pewne obowiązki względem wierzycieli i sądu. Spójrzmy zatem na to jakie te obowiązki mogą być.

Po zakończeniu drugiego etapu, czyli zbyciu całego majątku dłużnika oraz ustaleniu liczby i kwoty wierzytelności syndyk przedstawia sądowi swoją propozycje co do sposobu zakończenia postępowania. Propozycje te w żaden sposób nie wiążą sądu, mogą być jednak cenną wskazówką. Po otrzymaniu tego stanowiska sąd wydaję postanowienie kończące sprawę. Postanowienie sądu w omawianym przedmiocie może zostać wydane na posiedzeniu niejawnym lub po przeprowadzeniu rozprawy. Rozprawa wymagana jest jedynie w sytuacji, gdy upadły, syndyk lub wierzyciel złożyli wniosek o jej przeprowadzenie. Jeżeli takiego wniosku nie będzie, sprawa zostanie rozpoznana na posiedzeniu niejawnym.

Generalnie co do zasady możemy wyróżnić, również trzy, podstawowe sposoby zakończenia procedury upadłościowej.

• w pierwszym wariancie jest to umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Jest to zdecydowanie najbardziej korzystna i pożądana opcja dla każdego dłużnika. Oznacza ona w praktyce tyle, że długi zostają umorzone a osoba korzystająca z upadłości może zapomnieć o swoich problemach finansowych. Opcja ta jak wskazują przepisy znajdzie zastosowanie „jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli”. W praktyce będzie to sytuacja gdy sytuacja dłużnika jest tak rozpaczliwa, że nie będzie on w stanie nawet minimalnie spłacać swoich wierzycieli, a więc w sytuacji niepełnosprawności, ciężkich chorób, podeszłego wieku, wyjątkowej sytuacji rodzinnej itp. Taki wariant jest zasadniczo rzadko stosowany przez sądy.
• drugi wariant jest zdecydowanie najczęściej spotykanym rozwiązaniem i polega na ustalenie planu spłaty. Planu spłaty, czyli harmonogramu spłaty wierzycieli przez dłużnika. Jednak nie spłaty całkowitej a możliwej do udźwignięcia przez dłużnika w określonym czasie. Innymi słowy, sąd robi zestawienie: z jednej strony analizuje możliwości zarobkowe upadłego, czyli jego wiek, wykształcenie, doświadczenie, stan zdrowia czy też sytuację na rynku pracy. Z drugiej strony musi uwzględnić koszty utrzymania (wynajem, czynsz, wyżywienie itd.) oraz osoby pozostające na utrzymaniu upadłego. Do tego musi wziąć pod uwagę, jak powstały długi (na co zostały zaciągnięte, czy dłużnik próbował je spłacać, ile ich jest itd.). Biorąc pod uwagę właśnie te trzy czynniki sąd decyduje jaką miesięcznie kwotę dłużnik może przeznaczać na spłatę zobowiązań i ona staje się podstawą planu spłaty. Upraszczając, jeżeli samotny rodzic zarabia w pracy 3 000 zł netto (a praca odpowiada jego kwalifikacjom), z kolei na udokumentowane koszty utrzymania siebie i dziecka przeznacza 2 800 zł to plan spłaty nie powinien być większy aniżeli 200 zł na miesiąc przez 36 miesięcy. Nawet jeżeli jego długi opiewały na łączną kwotę 200 000 zł. Upadły, który realizuje plan spłaty nie ma się czego obawiać. Jego zobowiązania przekraczające kwotę ustaloną w planie spłaty zostaną umorzone.

A dlaczego na 36 miesięcy? Albowiem, zgodnie z przepisami okres spłaty nie może być dłuższy aniżeli 36 miesięcy. Jeżeli jednak sąd uzna, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres krótszy niż 36 miesięcy, może zaś trwać nawet do 84 miesięcy, tj. 7 lat.

• trzeci wariant jest z kolei tym najmniej pożądanym. Na szczęście rzadko spotykanym w praktyce. Polega na odmowie ustalenia planu spłaty przez sąd. Z taką sytuacją możemy mieć do czynienia, gdy: „Upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań”. Niestety, powyższa klauzula jest sformułowana dość ogólnie i zostawia duże pole do interpretacji. Jednak w praktyce przyjmuje się, że są to sytuacje o charakterze dość wyjątkowym jak np.: gdy zobowiązania powstały na skutek wyłudzenia kredytu lub pożyczki, oszustwa, fałszerstwa bądź też upadły pomimo posiadania majątku wyzbywał się go bezprawnie, aby tylko uniknąć odpowiedzialności za długi.

Jeżeli masz jakieś pytania, napisz. Jesteśmy do dyspozycji.