Kolejne sukcesy naszej kancelarii
Dzień jak co dzień w Wielkopolskiej Grupie Prawniczej, czyli kolejny sukces naszej kancelarii ? tym razem z zaskakującymi orzeczeniami w tle.
Opisując po krótce tło sprawy – nasz klient, będący generalnym wykonawcą, popadł w konflikt z inwestorem co do jakości wykonanych robót. Na pewnym etapie sporu strony były zgodne co do zasadności obniżenia ceny za wykonane roboty, a Wykonawca zgodził się na to, aby wady usunął inny wykonawca za obniżeniem części niewypłaconego wynagrodzenia w ramach uprawnienia do obniżenia ceny z tytułu rękojmi.
Spór powstał jednak w momencie, kiedy inwestor oprócz obniżenia ceny zaczął domagać się również zapłaty kar umownych z tytułu zwłoki w usunięciu wad. Na taki stan rzeczy wykonawca oczywiście się nie godził, więc sprawa skończyła w sądzie, który w każdej instancji podjął ciekawe rozstrzygnięcie.
Sąd Okręgowy w Poznaniu uznał, iż kara umowna jest nienależna z dwóch powodów. Po pierwsze jako roszczenie odszkodowawcze nie może być dochodzone na tej samej podstawie faktycznej co już zaspokojone roszczenie z tytułu obniżenia ceny. Sąd uznał, że uprawniony z tytułu rękojmi i kary umownej musi wybrać jedno z dwóch roszczeń, jeśli mają one źródło w tożsamej podstawie faktycznej. Po drugie sąd uznał, że brak zastrzeżenia limitu kary umownej w umowie powoduje jej nieważność.
Od wyroku tego oczywiście odwołał się inwestor. W międzyczasie otrzymał dodatkowy oręż do walki z orzeczeniem Sądu Okręgowego w postaci uchwały Sądu Najwyższego, która przesądzała, iż nie jest wymagane zastrzeżenie górnego pułapu kary umownej, aby była ona ważnym postanowieniem umownym.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu, choć nie zgodził się Sądem Okręgowym, zarówno jeśli chodzi o nieważność zastrzeżonej kary umownej jak i możliwości dochodzenia obok kary umownej uprawnień z tytułu rękojmi, odnalazł jednak w niniejszej sprawy inne warte uwagi kwestie. Po pierwsze Sąd Apelacyjny wskazał, że co prawda dopuszczalne jest dochodzenie jednocześnie roszczeń z tytułu kary umownej za zwłokę w usuwaniu wad jak i roszczenia z tytułu rękojmi w postaci obniżenia ceny, jednakże należy mieć na uwadze, że oba te roszczenia mają zbliżoną funkcję, tj. kompensacje poniesionych szkód, w związku z czym wysokość poniesionej przez uprawnionego szkody jest nie bez znaczenia.
W niniejszej sprawie natomiast inwestor został zaspokojony z tytułu obniżenia ceny, jednakże nie wykazał w żadnym wypadku, aby szkoda jaką poniósł była wyższa niż otrzymane obniżenie ceny. W związku z powyższym Sąd Apelacyjny uznał, że kara umowna w pełnej wysokości prowadziłaby jedynie do wzbogacenia inwestora. Z tego powodu Sąd Apelacyjny zgodził się, że kara może być uznana za rażąco wygórowaną w stosunku do poniesionej szkody. Jednakże Sąd zaznaczył, że przepis art. 484 § 2 k.c. nie pozwala całkowicie wyeliminować kary umownej, gdyż stanowi on o zmiarkowaniu, czyli zmniejszeniu, a nie uchyleniu, jednakże zmiarkował karę o ponad 90% jej wartości, czyniąc ją marginalną.