20.03.2018

Weksel, jako potwierdzenie istnienia zobowiązania ? część I.

Weksel ? historia.

Weksel znany jest  prawu polskiemu już od XVIII wieku. Mimo tak długich tradycji korzystanie z weksla, z racji jego prostej i taniej formy zabezpieczenia, wierzytelności nie przestaje być popularne. Najczęściej spotykamy się z praktyką wekslową w bankach przy zaciąganiu kredytów przez przedsiębiorców chcących zabezpieczyć swoje należności lub też przy korzystaniu z funduszy unijnych.  Dla wielu osób tematyka ta pozostaje jednak nadal dość niejasna, a warto być świadomym i odpowiedzialnym uczestnikiem obrotu gospodarczego. Weksel może być użytecznym narzędziem jednak, aby tak się stało, trzeba umieć dobrze go wykorzystać.

Czym jest weksel?

Cały porządek prawny dotyczący weksla zawarto w ustawie prawo wekslowe z dn. 28.04.1936 r.. Prawo nie podaje nam dokładnej definicji. Wskazuje jednak jego właściwą formę i treść oraz sposób, w jaki należy się nim posługiwać. Przy jego wystawianiu należy pamiętać o istotnych wymogach formalnych, ponieważ braki czy niejasności na dokumencie mogą powodować jego nieważność. Dlatego też, uważam że warto zasięgnąć wiedzy w ustawie i zgłębić praktykę wekslową. Może to uchronić potencjalnego wystawcę od niepoprawnego wypełnienia weksla, którego nie będzie można zrealizować, co w konsekwencji utrudni ochronę interesów wystawcy w przyszłości.

Zasadniczo, weksel to nic innego, jak rodzaj papieru wartościowego, który zgodnie z wytycznymi powinien zawierać kilka elementów.

Chodzi o nazwę, dyspozycję zapłaty oznaczonej kwoty, określenie terminu i miejsca płatności, wskazanie osoby, która ma otrzymać należność, datę wystawienia oraz własnoręczny podpis wystawcy. Suma wekslowa ma być wyraźnie wskazana i wyrażona w pieniądzu, a należności poboczne, takie jak na przykład odsetki powinny zostać wliczone w tę kwotę. Należność nie musi zostać podana w złotych polskich ? waluta może być dowolna.  Każdy weksel musi zawierać ściśle ustalone informacje. Nie ma jednak obowiązku posługiwania się blankietem urzędowym. Wobec tego, można wysunąć tezę, że jakikolwiek dokument może przybrać postać weksla pod warunkiem, że w jego treści znajdą się składniki podyktowane przez ustawę. Poprawnie przygotowany weksel może być podstawą dochodzenia roszczenia w sądzie.

W zależności od tego kto jest zobligowany do spłaty, w obrocie występują dwa rodzaje weksla:

  • trasowany (obcy)
  • własny ( sola).

W przypadku pierwszego, wystawca wskazuje osobę trzecią (nazywaną trasatem), która dokona płatności na rzecz odbiorcy weksla. Niezbędne jest tylko wcześniejsze zapoznanie się trasata z dokumentem i złożenie przez niego podpisu. Po takiej akceptacji staje się on głównym dłużnikiem wekslowym, a sam wystawca ponosi odpowiedzialność tylko w momencie jego niewypłacalności. Częściej spotkać się można jednak z wekslem własnym. Tu sam wystawca jest zobowiązany, by spłacić należności. Ponadto, prawo wekslowe w jednym z artykułów dopuszcza stosowanie szczególnego rodzaju weksla ? in blanco. Jest to, tak zwany weksel niezupełny, który zawieraja tylko podpis dłużnika wekslowego, mający służyć do ochrony późniejszych zobowiązań. Z reguły zawiera się do niego porozumienie (tzw. deklarację wekslową), w którym spisuje się ustalenia stron, co do tego, jak powinno się go wypełnić w przyszłości, aby uchronić przed dowolnością przy wypełnieniu dokumentu.

Weksel stanowi pisemne potwierdzenie zapłaty wskazanej w nim kwoty.

Dysponowanie nim może być skutecznym zabezpieczeniem roszczenia. Jego posiadacz może, bowiem efektywnie dochodzić swych należności. Co więcej, spełnia on również zadanie motywujące wystawcę do wywiązania się ze swoich zobowiązań, chociażby z uwagi na to, że niejednokrotnie weksel zawiera podpisy poręczycieli. W praktyce poręczającymi często są osoby bliskie wystawcy weksla, co może bardziej mobilizować go do spłaty. Przed podpisaniem takiego dokumentu warto zastanowić się nad następstwami tej decyzji.

Każdy podpis pociąga za sobą pewną odpowiedzialność, a konsekwencje mogą okazać się dość znaczące w przypadku nie wywiązania się ze swego obowiązku przez dłużnika wekslowego.

Wówczas osoby poręczające za cudzy dług stają się również zobowiązanymi i odpowiadają solidarnie z dłużnikiem. Zgodnie z uchwałą SN z 29 czerwca 1995r. III CZP 66/95, OSNC 1995, poz. 168, do obowiązku zapłaty sumy wekslowej można pociągnąć każdą osobę, która się na nim podpisała. Dlatego też, warto wcześniej przemyśleć przyjęcie na siebie takiego rodzaju obciążenia. Przy podpisywaniu weksla należy zachować szczególną ostrożność. Nie oznacza to, że należy całkowicie unikać tego typu instrumentów. Niewątpliwą zaletą weksla jest możliwość posługiwania się nim w różnych okolicznościach. Zastosowanie go umożliwia osobom nieposiadającym środków pieniężnych uzyskanie, na przykład zabezpieczenia kredytu czy umowy. Dla wielu kontrahentów wykorzystanie go, jest dogodnym rozwiązaniem z uwagi na fakt, że może on stanowić substytut pieniądza. Natomiast, z punktu widzenia wierzyciela, może on być idealnym sposobem zabezpieczenia zapłaty. Chociażby z uwagi na to, że ma on charakter bezwarunkowy. A zatem, brak jest jakichkolwiek okoliczności wyłączających jego wykonanie.

Weksel potwierdza również istnienie wierzytelności. Umożliwia to szybsze i tańsze, niż w innych przypadkach, uzyskanie zapłaty na drodze sądowej, o czym napiszę w kolejnym artykule.

 

Autor artykułu:

WGP

Szukasz porady prawnej?

Zapraszamy do kontaktu!
Kredyty frankowe - Waloryzacja - Prawo zamówień publicznych - Zamówienia międzynarodowe - Projekty unijne