Zgłoszenie wierzytelności – zmiany w postępowaniu upadłościowym

Zgłoszenie wierzytelności jest pierwszym krokiem wierzyciela w dochodzeniu swoich należności od dłużnika, który już ogłosił upadłość i to zarówno tzw. ?konsumencką?, jak również przewidzianą dla przedsiębiorców. Ustawodawca postanowił w tym roku dokonać szeregu zmian w ustawie z dnia 28 lutego 2003 roku prawo upadłościowe (dalej: jako ustawa). Oprócz kilku fundamentalnych zmian, szczególnie w zakresie upadłości ?konsumenckiej?, nastąpiły również zmiany w samym procesie zgłaszania wierzytelności. Od dnia 24 marca 2020 każde zgłoszenie wierzytelności powinno się odbywać z uwzględnieniem tych zmian. Znajomość nowego trybu zgłaszania wierzytelności jest bardzo istotna i może wpłynąć na skuteczność dalszego dochodzenia roszczenia, już w toku postępowania upadłościowego.

Syndyk zamiast sędziego

Najważniejszą i kluczową zmianą w procesie zgłaszania wierzytelności jest zmiana podmiotu do którego kierujemy jako wierzyciel zgłoszenie. Przed zmianami adresatem zgłoszenia wierzytelności był sędzia komisarz prowadzący postępowanie, który dopiero w późniejszym etapie postępowania, po weryfikacji poprawności zgłoszenia, przekazywał je do syndyka w celu sporządzenia listy wierzytelności. Zgodnie z aktualnym brzmieniem Art. 51 ust. 1 pkt. 4 ustawy wierzytelność zgłasza się już bezpośrednio do syndyka, co powinno usprawnić cały proces i zlikwidować nierzadko kilku miesięczny okres, w którym syndyk oczekiwał na kolejne zgłoszenia wierzytelności przekazywane przez sąd. Zmiana podmiotu do którego zgłoszenie wierzytelności jest adresowane ma swoje dalsze konsekwencje. Teraz to syndyk, nie sędzia komisarz sprawdza złożone pismo pod względem formalnym i podejmuje dalsze czynności w przypadku wykrycia braków formalnych.

W tym miejscu należy podkreślić istotne zróżnicowanie, jakie stworzył ustawodawca. W przypadku gdy zgłoszenie wierzytelności dotknięte brakami formalnymi złożone zostało przez pełnomocnika procesowego w postaci radcy prawnego, adwokata lub przez osobę posiadającą licencję doradcy restrukturyzacyjnego, syndyk po wykryciu braków zwraca pismo bez wzywania do jego uzupełnienia na podstawie art. 242 ustawy. Warto przy tym wskazać, że w odróżnieniu od procedury wskazanej w Kodeksie Postępowania Cywilnego, pełnomocnik nie może już skutecznie uzupełnić tego braku. Jedyną drogą pozostaje złożenie skargi na czynności syndyka na podstawie art. 242a ustawy, którą wnosi się do sędziego komisarza, za pośrednictwem syndyka.

W dużo korzystniejszej sytuacji znajdują się podmioty składające zgłoszenie wierzytelności bez profesjonalnego pełnomocnika. W tym przypadku odpowiednie zastosowanie ma art. 130 Kodeksu Postępowania Cywilnego, zgodnie z którym podlegają one wezwaniu do usunięcia braków formalnych w terminie tygodniowym. A w przypadku poprawnego usunięcia braków w terminie, zgłoszenie odnosi skutki z chwilą jego pierwotnego złożenia.

Zgłoszenie do syndyka, zgodnie z nowo dodanym art. 239a ustawy przerywa bieg terminu przedawnienia dochodzenia należności.

Inne zmiany w zgłoszeniu

Poza kluczową zmianą jaką jest zmiana adresata wniosku, ustawodawca przewidział również szereg mniejszych nowości.

Zupełnie nową informacją, która jest niezbędna do prawidłowego złożenia zgłoszenia wierzytelności jest podanie numeru rachunku bankowego wierzyciela. Nieoznaczenie numeru rachunku będzie zgodnie z nowymi zmianami uznane za brak formalny, skutkujący zwrotem pisma. W kontekście wcześniej umówionych zmian, może być to bardzo dotkliwe dla wierzyciela.

Nowość znalazła się również w kwestii spóźnionych zgłoszeń wierzytelności. O ile wcześniej ustawodawca wskazywał, że koszty spóźnionego zgłoszenia ponosi wierzyciel, to nie określał jednak tego w jaki sposób i z czego te koszty będą wynikać. Aktualnie wysokość określona została w art. 235 ust. 1 ustawy w następujący sposób:

?Wierzyciel, który zgłosił wierzytelność po upływie terminu wyznaczonego do zgłaszania wierzytelności, ponosi zryczałtowane koszty postępowania upadłościowego wynikłe z tego zgłoszenia, nawet jeżeli opóźnienie powstało bez jego winy, w wysokości stanowiącej równowartość 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego?

W trzecim kwartale 2020 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie wyniosło 5 370,64 zł. Tak więc, koszty spóźnienia w zgłoszeniu mogą wynieść w 2021 r. w zaokrągleniu 805,60 zł.

Ponadto, zgodnie z wcześniejszym brzmieniem art. 235 ust. 2 ustawy sędzia komisarz ?mógł? wezwać do uiszczenia kosztów powstałych z opóźnienia. Po zmianach zniknęło sformułowanie ?może?, co wskazuje, że każde spóźnione zgłoszenie wierzytelności zrodzi obowiązek uiszczenia kosztów, zaś obciążenie nie jest już fakultatywne. Jest to zdecydowane pogorszenie sytuacji wierzyciela zgłaszającego wierzytelność po terminie. Aczkolwiek, należy wskazać, że zmiany te ewidentnie mają na celu usprawnienie i przyspieszenie całego postępowania upadłościowego poprzez zdyscyplinowanie jego uczestników, co należy ocenić jak najbardziej pozytywnie.

Nowy wzór Ministerstwa

Po kilku miesiącach oczekiwania, na stronie ministerstwa pojawił się również aktualny formularz na którym należy zgłaszać wierzytelności. Uwzględnia on wszystkie omówione powyżej zmiany formalne, a jego poprawne wypełnienie jest niezbędne do prawidłowego zgłoszenia wierzytelności. Aktualną wersję można znaleźć pod linkiem: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/wzory-stosowane-w-postepowaniu-upadlosciowym