Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) w kontekście rozwoju polskich innowacji – narzędzie Ścieżka SMART

W kontekście unijnego programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki związanego z nową perspektywą finansową na lata 2021-2027 jednym z najbardziej interesujących, przewidzianych narzędzi jest tzw. ścieżka SMART. Czym właściwie jest? Na czym polega? Kto może wziąć udział? Na te i wiele innych pytań znajdą Państwo w niniejszej publikacji.

Całość programu FENG, w tym więc Ścieżki SMART jest ściśle powiązana z treścią  Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. oraz szeroko pojętym Europejskim Zielonym Ładem. Jak wskazuje treść dokumentu „Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki odpowiedzią na wyzwania UE i krajowe” projekt FENG winien koncentrować się na wsparciu rozwoju gospodarczego, innowacyjności oraz B+R; transferze technologii; wdrożeniu Europejskiego Zielonego Ładu w Polsce oraz cyfryzacji przedsiębiorstw. Z funduszy skorzystać będą mogli zarówno przedsiębiorcy jak i organizacje czy instytucje – oferta skierowana jest do:

• Przedsiębiorstw,
• sektora naukowego,
• konsorcjów firm oraz firm wraz z ośrodkami badawczymi,
• instytucji otoczenia biznesowego.

Bardzo interesującą kwestią dotyczącą statusu naszego kraju na poziomie europejskim stanowi miejsce Polski w Europejskim Rankingu Innowacyjności 2021, w którym określona została jako emerging innovator (65,9% średniej UE). Zgodnie z jego treścią polskie firmy charakteryzuje stosunkowo niski poziom innowacyjności w stosunku do średniej unijnej, stąd też kluczowe cele FENG oraz Ścieżki SMART to:

• zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, w szczególności usprawnienie procesu komercjalizacji wyników badań,
• zwiększenie nakładów na działalność badawczo-rozwojową przedsiębiorstw;
• zwiększenie udziału przedsiębiorstw aktywnych innowacyjnie, które będą uzyskiwać przychody ze sprzedaży zaawansowanych produktów i usług;
• zwiększenie efektywności współpracy firm z jednostkami sektora naukowego;
• zwiększenie poziomu kompetencji, szczególnie w zakresie zidentyfikowanych deficytów w zakresie kompetencji

Przedsiębiorcy, którzy uzyskają dotację mogą przeznaczyć ją na szereg różnych celów, takich jak zwiększenie wynagrodzeń, budowa hali produkcyjnej, zakup oprogramowania lub aparatury badawczej, maszyn, urządzeń specjalistycznych czy też inne, zewnętrzne usługi badawczo rozwojowe.
Biorąc pod uwagę wyżej wskazaną pozycję naszego kraju w Europejskim Rankingu Innowacyjności nie sposób nie uznać projektów finansowanych z środków unijnych w ramach programu FENG za szansę dynamicznego rozwoju dla innowacyjnych przedsiębiorstw. To mając na uwadze warto zastanowić się czym wyróżnia się sama Ścieżka SMART w stosunku do całości wyżej opisanego programu.

Ścieżka SMART umożliwia realizację kompleksowych projektów zawierających siedem wyraźne określonych modułów, są to:

1. Moduł B + R
2. Wdrożenie innowacji
3. Infrastruktura B + R
4. Zazielenienie przedsiębiorstw
5. Cyfryzacja
6. Internacjonalizacja
7. Kompetencje

Beneficjentami Ścieżki SMART mogą być zarówno przedsiębiorstwa duże jak i te z sektora MŚP, jednakże istnieją pewne różnice związane z postawionymi wymogami. W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw wniosek o dofinansowanie musi obejmować, co najmniej jeden z dwóch wskazanych modułów – prowadzenie prac badawczo-rozwojowych lub wdrożenie wyników prac badawczo -rozwojowych (wdrożenie innowacji). Wymóg ten określony został inaczej w przypadku dużych podmiotów, albowiem obligatoryjnym wymogiem wniosku o dofinansowanie jest moduł B+T, natomiast moduł wdrożenia innowacji jest fakultatywny.

 Wnioski o dofinansowanie składane są w cyklicznych naborach – najbliższa, V runda naborów rozpoczyna się 27 czerwca 2024 i trwać będzie do dnia 24 października (samodzielne przedsiębiorstwa z sektora MŚP). Konsorcja przedsiębiorstw MŚP z dużymi przedsiębiorstwami mogą liczyć na możliwość ubiegania się o dofinansowanie od 10 stycznia 2025 do 28 marca 2025 roku. Kwota przeznaczonych na Ścieżkę SMART środków to 4.3 mld euro, a maksymalny poziom dofinansowania stanowi 80%.

Przedsiębiorcy z sektora MŚP oraz konsorcja takich podmiotów gospodarczych w celu ubiegania się o wsparcie ze Ścieżki SMART będą aplikować do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) w formie konkursu. Duże przedsiębiorstwa, konsorcja dużych przedsiębiorstw, a także konsorcja przedsiębiorstw MŚP z innymi niż MŚP oraz przedsiębiorstw (innych niż MŚP oraz MŚP) z organizacjami badawczymi lub organizacjami pozarządowymi, składać będą swoje aplikacje do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) jako instytucji organizującej konkurs.

Podsumowując powyższe informacje warto również zauważyć, iż opisane działania stanowią elementy składowe dużo większego przedsięwzięcia, albowiem odpowiadają na wyzwania wskazane w Europejskim Zielonym Ładzie, a także przyczyniają się do daleko idącej cyfryzacji, rozwoju infrastruktury badawczej oraz wzrostem kompetencji kadr – zarówno pracowniczych jak i zarządczych. 

Autor: Sebastian Andrzejewski