Gospodarka Obiegu Zamkniętego – Nowy rozdział dla przedsiębiorców i środowiska

Gospodarka Obiegu Zamkniętego – Nowy rozdział dla przedsiębiorców i środowiska

W poprzedniej publikacji dotyczącej Gospodarki Obiegu Zamkniętego opisane zostały przykładowe rozwiązania i ogólne założenia tego znacznie odbiegającego od gospodarki liniowej systemu. Tekst poniższy w szerszej perspektywie opisze nie tylko samą gospodarkę cyrkularną, ale także rolę organizacji międzynarodowych w jej kreowaniu i implementacji.

1. Agenda 2030 i Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG)

Mimo rosnącej popularności określenia GOZ zauważyć należy, iż jest to wyłącznie jeden z elementów znacznie większego przedsięwzięcia określanego mianem Agenda 2030. Została ona przyjęta jednogłośnie przez państwa Organizacji Narodów Zjednoczonych dnia 25 września 2015 roku jako -Przekształcamy nasz świat: „Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030”.

Nasuwa się pytanie –  czym właściwie jest Agenda 2030? Najbardziej właściwym określeniem jest swoistego rodzaju strategia rozwoju świata, zbiór postawionych celów, których realizacja ma nastąpić do wspomnianego roku 2030. Samych celów jest aż 17, a ich obszar rozbudowany i wpływający na liczne aspekty nie tylko środowiskowe, ale i socjalne czy technologiczne:

1. Koniec z ubóstwem
2. Zero głodu
3. Dobre zdrowie i jakość życia
4. Dobra jakość edukacji
5. Równość płci
6. Czysta woda i warunki sanitarne
7. Czysta i dostępna energia
8. Wzrost gospodarczy i godna płaca
9. Innowacyjność, przemysł, infrastruktura
10. Mniej nierówności
11. Zrównoważone miasta i społeczności
12. Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja
13. Działania w dziedzinie klimatu
14. Życie pod wodą
15. Życie na lądzie
16. Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje
17. Partnerstwa na rzecz celów

Źródło grafiki: https://www.un.org.pl/download

Kwestia Gospodarki Obiegu Zamkniętego opisana jest przez Cel 12 – Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja. Należy jednak mieć świadomość, iż ze względu na swój szeroki charakter wiele innych celów w mniejszym bądź większym stopniu pokrywa się z założeniami gospodarki cyrkularnej.

Agenda 2030 stanowi wspólny, podstawowy cel Organizacji Narodów Zjednoczonych, na który składają się liczne inicjatywy na poziomie światowym, europejskim czy krajowym – m.in. w Polsce miejsce ma tzw. Kampania 17 Celów.

2. Wpływ Agendy 2030, GOZ i 17 Celów na rzeczywistość

W celu zaimplementowania licznych i daleko idących zmian już w 2015 podjęto pierwsze działania, a sam proces trwa do dziś. Za przykład posłużyć mogą liczne dyrektywy, rezolucje i plany działania uchwalane przez instytucje Unii Europejskiej – do najbardziej znanych można zaliczyć Europejski Zielony Ład, tzw. Dyrektywę Plastikową czy Strategię Przemysłową z roku 2020.

Mnogość zróżnicowanych działań i ich wielopoziomowa struktura wskazuje nam, iż nie tylko GOZ, ale cała Agenda 2030 stanowi integralną strategię rozwojową nie tylko na poziomie krajowym czy europejskim, ale i globalnym.

Źródło grafiki: https://gozwpraktyce.pl/regulacje/

3. Zasady GOZ

Gospodarka cyrkularna opiera się na kilku podstawowych, kluczowych założeniach, które bezsprzecznie należy przybliżyć czytelnikowi. Pierwszym z nich jest tzw. hierarchia 3 x R – reduce, reuse, recycle, co można przetłumaczyć jako redukuj, użyj ponownie, poddaj recyklingowi. Nadrzędnym celem o priorytetowym znaczeniu jest redukcja – a dokładniej mówiąc redukcja zarówno odpadów jak i używanych w procesie produkcyjnym surowców. Na drugim miejscu GOZ znajduje się ponowne użycie surowców, ich naprawa – nadanie produktom, bądź też półproduktom czy odpadom drugiego życia lub odmiennego zastosowania. Ostatnie miejsce w hierarchii zajmuje recykling – spowodowane jest to faktem, iż do przeprowadzenia recyklingu wymagane jest użycie nowych zasobów.

Schemat 3 x R nie jest jednak wyłącznym elementem GOZ, a jedynie częścią składową systemu składającego się z 5 fundamentów:

1. Hierarchia 3 x R
2. Eko-projektowanie – filozofia projektowania produktu uwzględniające jego wpływ na środowisko w całym łańcuchu wartości.
3. Myślenie systemowe – immanentnie związane z wyżej wspomnianym eko-projektowaniem, zakłada myślenie o całości cyklu życia produktu uwzględniając etapy produkcji, eksploatacji i końca życia
4. Współpraca – często aby osiągnąć wyżej wymienione cele, niezbędna będzie współpraca ze zróżnicowanymi podmiotami
5. Innowacja – system gospodarki obiegu zamkniętego zachęca również do innowacji i prób nowych rozwiązań bądź też ponownego rozważenia użycia technologii i idei, które zostały porzucone przez system liniowy