31.10.2024

Wadium w zasadzie konkurencyjności?

Tak, oczywiście! Poniżej wyjaśniamy jak bezpiecznie skorzystać z tej instytucji, bez szkody dla prowadzonego postępowania. Co prawda, Wytyczne Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej dotyczące kwalifikowalności wydatków na lata 2021-2027 nie regulują tej kwestii, jednak w myśl zasady: „co nie jest zakazane, jest dozwolone” jak najbardziej można wprowadzić wymóg wniesienia wadium również do postępowania prowadzonego na zasadzie konkurencyjności.

Czym w ogóle jest wadium?

Wadium jest dodatkowym zastrzeżeniem pieniężnym, które może zostać wprowadzone w warunkach prowadzonego postępowania. Jest to zatem sposób na zabezpieczenie oferty składanej przez wykonawcę w danym postępowaniu.

Czy wprowadzając wymóg wniesienia wadium ograniczam konkurencję?

Tak. Pamiętaj zatem, by określając wysokość wadium, kierować się pewnymi zasadami. Oczywiście nasuwa się pytanie jakimi zasadami, skoro kwestie te nie są uregulowane w Wytycznych. Z pomocą przychodzi tu prawo zamówień publicznych, któremu instytucja wadium jest znana, a co za tym idzie – również i uregulowana. Przepisy te mogą zatem stanowić pomoc dla zamawiającego dokonującego wyboru wykonawcy na podstawie zasady konkurencyjności.

 Co o wadium mówi Prawo zamówień publicznych?

W ustawie z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (dalej jako p.z.p.) została przewidziana zasada fakultatywności wadium mająca zastosowanie do wszystkich postępowań prowadzonych w oparciu o przepisy ustawy. A zatem, bez względu na wartość zamówienia i bez względu na tryb, w jakim postępowanie o udzielenie zamówienia jest prowadzone, zamawiający nie ma obowiązku żądania od wykonawców wniesienia wadium.

Zgodnie z art. 97 p.z.p. w przetargu powyżej progów unijnych zamawiający określa wadium w wysokości nie większej niż 3% wartości zamówienia. Jeżeli zamawiający dopuszcza składanie ofert częściowych lub udziela zamówienia w częściach, określa kwotę wadium dla każdej z części osobno. Jeżeli natomiast zamawiający przewiduje udzielenie zamówień uzupełniających, określa kwotę wadium dla wartości zamówienia podstawowego.

Wadium wnosi się przed upływem terminu składania ofert i utrzymuje nieprzerwanie do dnia upływu terminu związania ofertą, z wyjątkiem przypadków, gdy doszło do zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego albo unieważniono postępowanie o udzielenie zamówienia (oprócz sytuacji, gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia albo nie upłynął termin do jego wniesienia) albo gdy doszło do zwrotu wadium przez zamawiającego. Ustawa stanowi, iż przedłużenie terminu związania ofertą jest dopuszczalne tylko z jednoczesnym przedłużeniem okresu ważności wadium albo, jeżeli nie jest to możliwe, z wniesieniem nowego wadium na przedłużony okres związania ofertą.

Wadium może być wnoszone według wyboru wykonawcy w jednej lub kilku formach. Wadium wnoszone w pieniądzu wpłaca się przelewem na rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego, a zamawiający przechowuje je na rachunku bankowym. Jeżeli natomiast wadium jest wnoszone w formie gwarancji lub poręczenia, wykonawca przekazuje zamawiającemu oryginał gwarancji lub poręczenia, w postaci elektronicznej. Obecnie ustawodawca zrezygnował z wnoszenia wadium w formie poręczeń bankowych oraz poręczeń spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Pamiętaj o tym określając formy wniesienia wadium. Zdarza się bowiem, że beneficjenci realizujący projekt unijny, którzy na co dzień nie mają styczności z przepisami prawa zamówień publicznych, odwołują się do nieaktualnych regulacji, które tę formę dopuszczały.

Przepis art. 98 p.z.p. wskazuje zamknięty katalog przypadków, w których następuje zwrot lub zatrzymanie wadium. Zgodnie z przywołaną regulacją na zamawiającego został nałożony obowiązek zwrotu wadium bez wezwania wykonawcy niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 od momentu wystąpienia jednej ze wskazanych ustawą okoliczności tj. upływu terminu związania ofertą, zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego bądź unieważnienia postępowania. Zamawiający zwraca wadium również niezwłocznie i nie później niż w terminie 7 dni na wniosek wykonawcy, który wycofał ofertę przed upływem terminu składania ofert, którego oferta została odrzucona, po wyborze najkorzystniejszej oferty, z wyjątkiem wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza lub po unieważnieniu postępowania, w przypadku gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia albo nie upłynął termin do jego wniesienia.

Zamawiający zwraca wadium wniesione w pieniądzu wraz z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym było ono przechowywane, pomniejszone o koszty prowadzenia rachunku bankowego oraz prowizji bankowej za przelew pieniędzy na rachunek bankowy wskazany przez wykonawcę. W przypadku gdy wadium wniesiono w formie innej niż w pieniądzu zamawiający zwraca wadium poprzez złożenie gwarantowi lub poręczycielowi oświadczenia o zwolnieniu wadium.

Zamawiający zatrzymuje wadium wraz z odsetkami, a w przypadku wadium wniesionego w formie gwarancji lub poręczenia, występuje odpowiednio do gwaranta lub poręczyciela z żądaniem zapłaty wadium, jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego z przyczyn leżących po stronie wykonawcy nie złożył oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu i nie podleganiu wykluczeniu z udziału w postępowaniu (jednolitego dokumentu), podmiotowych lub przedmiotowych środków dowodowych albo nie zgodził się na poprawienie omyłki, co spowodowało brak możliwości wybrania jego oferty jako najkorzystniejszej. Dodatkowo zatrzymanie wadium przez zamawiającego będzie możliwe w sytuacji, w której wykonawca, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza odmówił podpisania umowy na warunkach określonych w ofercie lub nie wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy, a także sytuacji gdy zawarcie umowy stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza. Ostatni wymieniony przypadek dotyczy zatrzymania wadium zarówno w sytuacji, gdy wykonawca ten uchyla się od podpisania umowy jak również w sytuacji, gdy z różnych innych przyczyn leżących po stronie wykonawcy podpisanie umowy stało się niemożliwe. Takie ujęcie zatrzymania wadium oznacza, że do zatrzymania wadium nie dojdzie, jeżeli sam zamawiający przyczyni się do braku możliwości podpisania umowy.

W art. 281 ust. 4 p.z.p. ustawodawca, mając na celu uproszczenie postępowań i zwiększenie dostępu do zamówień przedsiębiorców (zwłaszcza z sektora MŚP), uregulował również istotną z punktu widzenia wykonawców kwestię wysokości wadium w przetargach poniżej progów unijnych, która nie może być większa niż 1,5% wartości zamówienia. Stanowi to zmianę w stosunku do obowiązujących w przeszłości regulacji, które nie różnicowały wysokości wadium w zależności od wartości przedmiotu zamówienia.

Jak mogę przenieść te regulacje na grunt zasady konkurencyjności?

To proste. Aby wyliczyć wysokość wadium musisz znać szacunkową wartość swojego zamówienia. Gdy przekracza ona progi unijne – wadium, wzorem prawa zamówień publicznych, nie powinno przekroczyć 3% tej wartości. Gdy wartość nie przekracza progów unijnych – wartość wadium nie powinna przekraczać 1,5% szacunkowej wartości zamówienia. Nie ograniczaj form wniesienia wadium. Pamiętaj o odpowiednim ustalaniu wysokości wadium, gdy dopuszczasz składanie ofert częściowych lub udzielasz zamówienia w częściach. Dla przejrzystości regulacji możesz także wskazać zasady zwrotu lub zatrzymania wadium. Wówczas, zaproponowane przez zamawiającego zasady, będą miały charakter kompleksowy.

Pamiętaj!

  • Ustanowienie wadium nie jest obowiązkiem zamawiającego, lecz jego uprawnieniem.
  • Każde wadium ogranicza konkurencję – prawidłowa musi być zatem jego wysokość oraz formy wniesienia.

Czy szukając informacji na temat stosowania wadium w zasadzie konkurencyjności mogę natknąć się na inne interpretacje?

Tak. Zgodnie z treścią Podręcznika beneficjenta i wnioskodawcy programów polityki spójności 2021-2027 wydanego przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wysokość wadium nie może być większa niż 3% wartości zamówienia, bez względu na to czy mamy do czynienia z postępowaniem z terminem składania odpowiednio 7 i 14 dni, czy z trybem, gdzie z uwagi na wartość zamówienia termin składania ofert będzie wynosił 30 dni. My, wzorem prawa zamówień publicznych, rekomendujemy różnicowanie wysokości wadium w zależności od wartości zamówienia tj. 1,5% szacunkowej wartości zamówienia dla terminu składania ofert odpowiednio 7 i 14 dni, a 3% dla wartości przekraczającej progi unijne. Wówczas żaden kontrolujący nie zarzuci nam, że postawiliśmy w postępowaniu zbyt wygórowane warunki, które w konsekwencji doprowadziły do ograniczenia konkurencji na rynku, a co z tym idzie – również i nałożenia korekty finansowej na przeprowadzone przez nas postępowanie.

Szukasz porady prawnej?

Zapraszamy do kontaktu!
Kredyty frankowe - Waloryzacja - Prawo zamówień publicznych - Zamówienia międzynarodowe - Projekty unijne

    Sprawdź też artykuły...

    31.10.2024

    Warsztaty na zaproszenie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i Ministerstwa Rozwoju i Technologii

    30 października 2024 roku byliśmy obecni w Wałbrzychu na zaproszenie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Przedstawiciele Wielkopolskiej Grupy Prawniczej w osobach mec. Pawła Sendrowskiego, Sebastiana Andrzejewskiego...
    28.10.2024

    Poszukujemy osoby na stanowisko: Specjalista ds. sprzedaży programu narzędziowego „Asystent Postepowania”

    Centrum Zamówień Publicznych Paweł Sendrowski POSZUKUJE OSOBY NA STANOWISKO: Specjalista ds. sprzedaży JEŚLI POSIADASZ DOŚWIADCZENIE I UMIEJĘTNOŚCI W JEDNYM Z 3 PONIŻSZYCH ZAKRESÓW, TA PRACA JEST DLA CIEBIE! doświadczenie w sprzedaży...